2010 - Anita de Harde bij Shortgolf
EXPOSITIE in SHORTGOLF - Anita de Harde
“Schaduw en reflectie”
Het lichaam wordt gespiegeld,
de ziel rijst uit de diepte op.
Zondag 4 juli tot en met 29 augustus 2010 in Shortgolf, Swifterbant
Anita de Harde:
Ze schildert het spel van schaduwen en reflecties en geeft zo indirect een beeld van de werkelijkheid. Een onverwachte lichtval op de grond, de ongrijpbare beweging van het water, de dieptewerking van trappen en de schaduw van de overal aanwezige mens – het onnavolgbare leven dat bestaat uit tegenpolen: licht en schaduw, goed en kwaad, kleur en kleurloos donker.
Anita schildert, maar ze maakt ook driedimensionale beelden, mensfiguren. Die lijken uit haar schilderijen te zijn gestapt – of in sommige gevallen gereden. De schaduwen die ze maken lijken echt, maar zijn natuurlijk net zo ongrijpbaar als de schaduwen op doek. De illusie van de werkelijkheid!
U bent van harte uitgenodigd voor de opening van de tentoonstelling op zondag 4 juli 2010 om 12.00 uur
Tekst, door Hein Walter geschreven en uitgesproken bij de opening:
Bij de opening van de tentoonstelling van Anita de Harde in Shortgolf, 4 juli 2010
Deze tentoonstelling heet ‘Schaduw en reflectie’. Anita exposeert dan ook schilderijen waarin letterlijk de schaduw en spiegeling van mensen centraal staat. Anita is begaan met de ontwikkeling van de wereld, de aarde, en als je dat weet dat dringt haar werk ook aan om te reflecteren over de afdruk die de mensheid op de wereld maakt, schaduw in het groot dus. De reusachtige plastic afvaleilanden in de oceanen houden haar bezig en de BP milieuramp heeft haar aangezet tot het voortdurend (telefonisch) blijven aandringen bij de Amerikaanse regering om hen erop te wijzen dat er in Nederland bedrijven bestaan die gespecialiseerd zijn in het opruimen van olie. Er zullen zeker mensen zijn die zo’n actie wegwuiven als een zinloze daad à la Don Chichotte die vecht tegen windmolens, maar er zullen zeker ook mensen zijn die haar herkennen en waarderen als iemand die in de frontlinies loopt, die vooruit denkt, als een kunstenaar die zich met hart en ziel in het leven stort.
Ik heb bij een eerdere opening, van een ander project, zeven geboden geschreven. En aan die tekst moest ik denken toen Anita me vroeg om deze opening te doen. In het Oude Testament staan de 10 geboden van Mozes, in het Nieuwe Testament zijn nieuwe leefregels gegeven in De Bergrede, een update van de 10 geboden. Maar dat is alweer 2000 jaar geleden. De wereld is veranderd, de techniek is veranderd en de mensen. Het is hoog tijd voor nieuwe regels.
Ik noemde ze de 7 geboden van duurzaamheid. De tien geboden van Mozes waren regels voor de beginnende mens, de mens die regels krijgt voor zichzelf, in de Bergrede staan sturende regels voor de gevorderde mens, de mens in de groep, de samenleving, de mens ten opzichte van andere mensen. De 7 regels van duurzaamheid gaan over de mens in de wereld. De regels van de toekomst.
In 2020, 2030, 50, of misschien nog veel later, 2100, 2300, eens komt er een tijd dat wij, mensen, niet meer hoeven te streven naar een duurzame samenleving, omdat de mensheid tegen die tijd al duurzaamheid heeft bereikt en helemaal begrijpt wat het betekent. Dan kijken ze terug in de geschiedenis en bestuderen de worsteling met de wereld die wij nu doormaken, onze zoektocht naar onze eigen natuur, de worsteling met onszelf. De toekomstige wetenschappers zullen met vertedering terugkijken op ons avontuur, op de eerste schreden. Zij zullen ons onze fouten niet aanrekenen, ons niets kwalijk nemen, want ze begrijpen hoe beperkt ons denken was.
2100, 2500, 5000 – de duurzame samenleving. Vanzelfsprekend is de energie geen issue meer, omdat we dan veel beter begrijpen hoe energie en krachten werken. Niet alleen de wetenschappers en slimmeriken begrijpen het, maar iedereen, alle volkeren en alle individuen. We voelen de aarde, we voelen de kracht die van deze planeet uitgaat. We voelen het in onze eigen ziel als de aarde tekort komt. Dus we doen haar vanzelf niet meer tekort. In die toekomst neemt een mens niet meer dan door hem kan worden teruggegeven. Als een product meer energie kost dan het aan energie oplevert, dan is het verboden, dan mag het niet worden geproduceerd. Evenwicht is in de duurzame samenleving het eerste gebod.
Vrijheid is het tweede gebod. Niet de kinderlijke vrijheid van meningsuiting, of de vrijheid van belediging, nee veel en veel groter, de vrijheid om te leven. De vrijheid om overal te zijn wie je bent. De vrijheid om overal en altijd de eigen persoonlijke ontwikkeling door te maken en die ontwikkeling te verenigen met de ontwikkeling van de mensheid en de wereld. Er bestaan geen grenzen meer. Behalve de grens van je persoonlijk talent.
Het derde gebod is even belangrijk als het tweede gebod: het gebod van vertrouwen. Vrijheid kan namelijk niet zonder vertrouwen en vertrouwen kan niet zonder vrijheid. Natuurlijk worden er ook dan nog fouten gemaakt, natuurlijk zal dat vertrouwen soms worden geschonden! En gelukkig maar. Want een wereld waarin alles goed gaat is een wereld in stilstand, een dode wereld. Alleen door fouten en verkeerde beslissingen kom je verder.
Het vierde gebod is verbonden met leren en fouten maken: het gebod van vergeving. Fouten maken mag, fouten maken moet zelfs! Maar in de duurzame wereld is er het vertrouwen dat voor elke fout vergeving mogelijk is.
Gevangenissen bestaan niet meer, want door mensen hun vrijheid te ontnemen breek je het gebod van evenwicht. Een mens in gevangenschap kost meer energie dat hij oplevert. En ook het tweede gebod wordt gebroken, het gebod op vrijheid. Er zullen andere manieren gevonden zijn om te sturen en te vormen.
Gevangenissen bestaan niet meer. Ook geld bestaat niet meer. Geld is dan een achterhaald middel dat veel mensen tot ongeluk heeft gebracht. Door het geld, zo zal blijken, was er slechts oog voor financiële schulden en winsten. In de toekomst zal duidelijk zijn welke schulden wij in de huidige tijd opbouwen: zorgschuld, bijvoorbeeld. Wij hebben op dit moment een grote financiële staatschuld, maar de schuld die wie nu hebben ten opzichte van de mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen is vele malen groter. De schuld van de eenzaamheid die nu wordt opgebouwd zullen wij eens moeten aflossen. De schuld die wij als mensheid aan het opbouwen zijn ten koste van de aarde, we zullen moeten aflossen. De financiële schuld zal de makkelijkste blijken.
Het vijfde gebod is ontwikkeling. Persoonlijke ontwikkeling is de kern van duurzaamheid. Talenten heb je niet voor niets, mogelijkheden, potentie, ruimte… al die zaken heb je bij geboorte gekregen om te ontwikkelen. Als je als individu vergeet of nalaat om je talenten te ontwikkelen, dan is dat een tekort, een schuld die later weer moet worden goedgemaakt.
Het gaat ook om mondiale ontwikkeling. Het gaat om de toekomst, het heden, maar ook het verleden. De tijd moet in evenwicht zijn. Wie het verleden niet durft te onderkennen groeit scheef. Je moet durven inzien wie je was, dan pas krijg je inzicht in wie je kunt worden. Ook een beschamend verleden moet je durven zien.
Het zesde gebod is zorg. De individuele mens heeft de plicht om te zorgen voor mensen die zorg nodig hebben. Zo ontstaat er evenwicht. Maar zorg is veel breder dan dat we nu zien. Zorgen is natuurlijk de zorg voor ouderen, voor mensen met beperkingen, voor jonge kinderen, maar zorg strekt zich ook uit naar zorg voor schoonheid, muziek, het genieten. Mensen met creatieve talenten hebben de zorg voor mensen die die talenten ontberen.
Zorg strekt zich ook uit naar de natuur. Zoals wij nu als vaders en moeders voor onze kinderen zorgen, leiding gevend, in liefde sturend en ze uiteindelijk loslatend op het moment dat ze in evenwicht volwassen kunnen leven, zo gaan wij ook zorgen voor de dieren. De dieren zullen als het ware onze kinderen zijn. Wij zijn dan de herders, de hoeders van de wereld. Zoals het voor ons ondenkbaar is dat we onze kinderen opeten, zo zal het in de duurzame samenleving ondenkbaar zijn dat dieren worden gegeten.
Het zevende en laatste gebod is de dood. Duurzaamheid omvat groei en verval. Uit het verval ontstaat nieuwe groei. In de duurzame samenleving zal het sterven niet zonder verdriet zijn, maar wel volledig deel uitmaken van het leven. Het gaat om ruimte innemen en ruimte geven. Duurzaamheid betekent ook een evenwicht tussen geluk en verdriet. Wie het verdriet niet kan toelaten, die kan het geluk maar beperkt ervaren.
Dat is zijn de zeven geboden van de samenleving van de toekomst. Vandaag staan we hier en kijken we naar kunst, de schilderijen en beelden van Anita. We kunnen die werken bekijken als kunstwerken, kleur, diepte, vakmanschap. Goed werk. Maar ik denk dat je er ook de verantwoordelijkheid voor de wereld in kan voelen, de verantwoordelijkheid die Anita voelt. Zij neemt op haar manier de stap naar de toekomst. Wie durft, die kan het er in zien.
