Beroep Beeldend kunstenaar - de week van ... Gonnie Tijs

Online les volgen op woensdag  in mijn atelier boven. Miniaturen (als werkwoord) in mijn beneden-atelier ’s avonds.

Maandag

Om zeven uur op. Zoals altijd. Nu het buiten nog donker is blijven de gordijnen nog even dicht in mijn atelierhuis. Vandaag is het een feestdag! Ik heb na 66 jaar en 4 maanden mijn AOW leeftijd bereikt. Maar als beeldend kunstenaar zal ik niet met pensioen gaan, NOOIT stoppen. Ik feliciteer mijn tweelingbroer via Whatsapp. En zo tegen half negen ga ik verder met waarmee ik op zondagavond ben gestopt. Inkt maken van de zwarte walnoot. Bij de busbaan aan het begin van de Beatlesweg staan twee indrukwekkend grote notenbomen. Na veel regen en wind lagen de noten een paar weken geleden voor het oprapen.
De rest van de dag staat in het teken van het opruimen. Het verder winterklaar maken van mijn dakterras. Door het afronden van mijn Dagboekproject Afscheid van de Volkskrant ben ik met het opruimen aan de late kant dit jaar. Hier groeiden deze zomer radijsjes, verschillende soorten sla, snackkomkommers en kleine tomaten in kweekbakken. En er staat een houten bankje om ‘s nachts naar de sterrenlucht te kijken. Of de volle maan. Of om overdag op uit te rusten na het sporten op de roeimachine of spinningbike.

Ook het jaarlijks opruimrondje in de schuur staat voor vandaag op de klussenlijst. In de tuin prijkt de klimhortensia met prachtig herfstblad. Er bloeien nog rozen, rudbeckia’s en ook Suzanne met de mooie ogen heeft nog heel wat bloemen! Een dag bewegen buiten. Ik hoor merels, koolmezen, meeuwen, duiven en eksters. En ook het roodborstje is weer terug.

Vanwege de steeds verder oplopende besmettingen besluit ik definitief om eind november mijn atelier niet open te stellen tijdens de Open Atelier Route 45. Het is een lastige beslissing. Maar de beperkende maatregel om maximaal vier mensen thuis te ontvangen voelt niet goed en ik moet rekening houden met de extra kwetsbaarheid van mijn man. Ook een verblijf in een boshuisje op De Hoge Veluwe annuleren we. Even weer pas op de plaats. En dat betekent voor ons ook even niet reizen met de trein waar we afhankelijk van zijn.

De avond breng ik door in mijn beneden-atelier. Het erkergedeelte van mijn huis. Ik probeer mijn zelfgemaakte noteninkt uit, schrijf in mijn dagboek en ga verder met het herlezen van De gezongen aarde van Bruce Chatwin. 

Dinsdag

Goedemorgen Nederland meldt dat het een grijze dag zal worden. Mij maakt dat helemaal niet uit. Voor vandaag een studiedag ei-tempera gepland. Mijn eigen verf maken. Ik begin al vroeg met het tikken van een eitje om ei-medium te maken. Gedestilleerd water 1 op 1 mengen met eigeel en mengen met pigmenten.

Voordat ik ga schilderen kijk ik nog eens naar mijn noteninkt. Vraag me af hoe ik het nog schoner en donkerder kan krijgen. Ik filter de inkt nog een keer door een koffiefilter. Dat ziet er goed uit. De kleur is mooi maar wat donkerder zou óók mooi zijn. Om daar meer over te weten te komen bel in aan bij mijn buurvrouw Brigit Huijbens. Viltkunstenaar. Zij weet zoiets en ze heeft wel even tijd. Ze geeft me boeken mee van o.a. Anja Schrik over Eco-verven. Prachtige informatieve uitgaven. En zo eindigt de ochtend zonder ook maar een streep geschilderd te hebben met ei-tempera maar wel met een halve weckfles vol schone noteninkt waarin nu een paar roestige bouten liggen. ‘IJzer’, zegt Brigit, ‘roest’, maakt inkt ook zwarter’.

Na m’n middagboterham op de vuist ga ik in m’n atelier boven aan de slag met ei-tempera. Ik volg bij Boulevard Magenta in Laag Soeren de vakopleiding Italiaanse- en Vlaamse Renaissance. Ik leer daar goed schilderen met ei-tempera en werken met bladgoud. Graveren in goud, het schilderen op goud met ei-tempera en met poliment een reliëf opbouwen en daarna met bladgoud afwerken. Deze technieken heb ik nodig voor mijn project Paradijs voor de papiervis. Ik ga de vierentwintig houten paneeltjes in de twee schuifdeuren van mijn dagboekenkast beschilderen in mijn eigen stijl met mijn eigen onderwerpen in de geleerde technieken. Mijn paradijsdeuren! Ben al met het ontwerpen begonnen.
Vandaag ga ik met een schoolopdracht verder. Schilderen van het gezichtje uit Portret van een jong meisje van Rafaël. Rafaël was een Italiaanse kunstschilder en architect uit de Hoog Renaissance en leefde van 1483 tot 1520.

Mijn detail op het houten paneeltje is slechts 10 bij 10 cm. Precies het formaat van mijn miniaturen. Ook draag ik een  loepbril om zo gedetailleerd en vooral ook geconcentreerd mogelijk te werken.

Voor het avondeten zie ik dat Route 45 de routekaart en de deelnemerskaart voor de aanstaande open atelierroute eind november op Facebook heeft gepost. Leuk dat ik ook gewoon  op de kaart sta hoewel ik mijn atelier dicht zal laten vanwege de oplopende besmettingen. Een van de organisatoren zegt: Hi Gonnie, Wat jammer zeg. De promotie is al in volle gang. Ik kan me goed voorstellen dat er zeker bezoekers zijn die aan zullen kloppen. Op ons verzoek graag een duidelijke brief aan je deur/ingang hangen.

‘s Avonds zet ik in mijn beneden-atelier op de proefplank voor goud een laatste laagje poliment. Poliment-vergulding is een klassieke manier van vergulden, erg arbeidsintensief, maar met een prachtig resultaat!

De rest van de avond schrijf ik in mijn dagboek en lees ik verder in De gezongen aarde.

Woensdag

Covid 19. Als de besmettingen niet zo hoog waren geweest was ik vandaag met de trein naar Laag Soeren gegaan. Naar Boulevard Magenta om mijn vierde les van het tweede vakjaar te volgen. In het eerste jaar heb ik ook een aantal lessen online gevolgd en dat ga ik vandaag weer doen. Van 10.00 tot 17.00 uur achter de computer.

Vóór tienen heb ik mijn tijd nodig om alles klaar te zetten en een vers eitje te tikken.

Vandaag werken we verder aan het portretje van Rafaël. ‘s Ochtends zet ik nog een aantal okerlagen op het gezicht en werk ik aan het hoofddoekje van het jonge meisje.

Na de lunch kan ik beginnen met het opzetten van de eerste huidfase. Een tweede en derde laag zullen daarna nog volgen waarin het gezicht steeds lichter gaat worden. Ook bespreek ik met Manal Naffouj, mijn docente, het werkstuk dat ik vanaf januari zal gaan maken. Een houten paneel van 35 x 45 cm. waarin alle geleerde technieken moeten samenkomen.

Als het na vijven gaat schemeren op m’n atelier post ik een foto van mezelf op facebook werkend aan het portretje met de tekst: Just another day at the office. Want werken met de sociale media is voor mij onderdeel van mijn beroepspraktijk. Laten zien waarmee ik bezig ben op Facebook maar vooral ook met mijn Atelierindrukken via Instagram. Een oud-collega reageert op mijn facebookpost. Hij zegt: ‘Ik lees het fraaie stuk van Wieteke (van Zeil) vandaag (in de Volkskrant) over vrouwen in de kunst. En kijk naar Gonnie’.

‘s Avonds heb ik tijd om het stuk van Wieteke te lezen. Inderdaad een lezenswaardig essay. Het gaat erover dat de laatste jaren vrouwelijke kunstenaars vaak samen worden getoond. In boeken en exposities. Van Zeil stelt dat die zichtbaarheid goed is voor de emancipatie, maar hierdoor ontstaat ook het risico dat we werk gaan zien als vrouwelijke kunst. En wat schieten we daarmee op.

Voor vandaag heb ik genoeg geschilderd. Geen miniaturen meer vanavond of inktprobeersels maar wat dagboekschrijven en verder lezen in De gezongen aarde.

Donderdag

Na mijn ontbijt werk ik meteen mijn aantekeningen uit van de les van gisteren. Veel aantekeningen heb ik niet. Nu we in het tweede vakjaar zitten werken we steeds zelfstandiger en herhalen we wat we hebben geleerd in het eerste jaar. Maar dan net even anders. Het werken met goud is wel nieuw dit jaar en kan eigenlijk alleen maar fysiek op school geleerd worden. Met de ramen dicht want bladgoud waait zo maar door het raam naar buiten. Dus ja... maar even zien hoe de corona-situatie over veertien dagen is want dan staat er weer een goudles gepland. Een ei-temperales lukt redelijk vanuit huis. Na het uitwerken van mijn aantekeningen zoek ik verder naar motieven voor mijn proefplank met goud. Ik ben toch niet tevreden met wat ik al had. Als ik mijn keuze uiteindelijk maak pas ik de ontwerpen nog wat aan in de computer. Stroken van 15 cm. breed en 5 cm. hoog. Na het overzetten van de ontwerpen op de goudplank met zelfgemaakt carbonpapier is de ochtend alweer voorbij.

De middag heb ik nodig om de motieven op te bouwen met poliment op het houten paneeltje. Stukje voor stukje.

Af en toe kijk ik naar mijn Rafaël-portretje. Als het kan wil ik morgen verder met de eerste huidlaag.

Meestal werk ik door tot een uur of zes, half zeven ‘s avonds. Dan staat het eten klaar. Ik ben in de gelukkige positie dat ik nooit boodschappen hoef te halen of eten te koken. En sinds twee jaar eten we bijna alleen maar uit de Italiaanse keuken! Als hier vrienden komen eten en de complimenten Casa Adriano! om de oren vliegen roep ik wel eens: ‘En was de wc ook mooi schoon?’  

Na het avondeten werk ik boven nog even aan mijn paradijsdeuren. Door het jarenlang miniaturen en dagboekschrijven heb ik een heel archief opgebouwd. Voor het ontwerpen van de vierentwintig paneeltjes kan ik hieruit kiezen. Om half tien ‘s avonds neem ik de trap weer naar beneden en ga in mijn beneden-atelier nog wat zitten schrijven en lezen. Ik ben gewend om lange dagen te maken. Toen ik mijn eigen werk nog combineerde met mijn redactiewerk werkte ik vaak tot elf uur ‘s avonds en ging daarna nog met de trein naar huis.
En zoals dat gaat in mijn atelierhuis, vandaag heb ik een trommel wasgoed tussendoor gedraaid. Schilderen, tekenen, schrijven, lezen, wandelen, bezoek... in dit huis loopt dat door elkaar. Als ik met het huishouden bezig ben kijk ik ondertussen naar mijn werk, probeer nog even iets uit. Als ik buiten wandel raap ik bladeren, kastanjes of zwarte walnoten. Kijk naar structuren, kleuren. Direct na het opstaan loop ik eerst even mijn atelier binnen en ‘avonds werp ik nog een laatste blik voor het slapengaan ...altijd bezig en much to much...

Vrijdag

Gisteravond kreeg ik een berichtje van Pakje Kunst om weer werk aan te leveren. Dat plan ik in voor aanstaande maandag. Pakje Kunst is een landelijk initiatief waarbij lokale kunstenaars op een laagdrempelige manier onder de aandacht gebracht worden in de eigen regio. Zo krijgt de koper toegang tot het kunstaanbod in de regio. Maar omdat er in Almere geen Pakje Kunst beheerder is doe ik mee in Bussum.

Volgende week ook nog twee Volkskrantboeken maken! Vandaag werk ik verder aan de ontwerpen voor de paradijsdeuren. Langzaam krijg ik een steeds duidelijker beeld hoe het verder moet. Wat de aanpak moet zijn. Tijdens het miniaturen werk ik zonder vooropgezet plan. Wil ik het moment betrappen waarop een schets naar mijn gevoel af is. En dat is een doorlopend proces. Het gaat erom welk moment ik in zo’n miniatuur wil vasthouden. Duurzaamheid, discipline, het volhouden en doorgaan is de ene kant. Maar mezelf laten verrassen, overrompelen, de handen en het hoofd vrijhouden voor toeval, dat wat mij toevalt, is de andere kant. Dat het miniaturen in een vast formaat plaatsvindt is een zinvolle beperking. Er is een ritme ontstaan in de loop der jaren aangepast aan mijn beschikbare tijd en energie. ‘Miniaturen’, als mediterend werkwoord. Daarin zit het woord ‘turen’, dat is: met inspanning zien, scherp kijken, staren. Het gaat om ongebondenheid en verbeelding. In de vertaling van een miniatuur naar bijvoorbeeld deze paradijsdeuren wil ik juist bouwen in de tijd, afwachten, kijken, langzaam toevoegen...

Ik denk dat ik in de loop der jaren aardig te weten ben gekomen wat bij me hoort, wat mijn werkwijze moet zijn. Mijn werk gaat altijd door. Op lichte dagen, op donkere dagen, met veel tijd, met weinig tijd, met veel licht, met weinig licht. Tijdens lawaai of juist in stilte. Het is er altijd.

www.atelierdedrietulpen.nl
www.instagram.com/gonnietijs
www.pakjekunst.com/bussum