De dag van het vieren, dag van de jubel
De dag van het vieren, dag van de jubel
door Wim Timmer
I
Feesten volgens de regels – Processie van licht
Ieder feest heeft zijn eigen codes, zijn eigen liedrepertoire. Welk kledingvoorschrift en etiquette (geschreven of ongeschreven) geldt, zal in hoge mate bepalend zijn voor de feestvreugde. Omgekeerd geldt dit natuurlijk ook wanneer er, bewust of onbewust, wordt afgeweken van het protocol. Wie denkt dat je de spelregels van een feest zomaar kunt veranderen, komt al vrij snel van de koude kermis thuis.
Ik zong: “Hier woont een rijk man”
wat wist ik verder nog?
Mijn licht waaide telkens uit
en toch vulde mijn snoepzak
Moede voeten en stijve nek
uitgezongen overzag ik mijn buit
Achter traditionele feesten zit altijd een educatief element. De bijbehorende riten hebben dan ook een zeker opvoedkundig doel, meestal voor kinderen. Het feest van Sint Maarten is daar een goed voorbeeld van: Hoe leer je kinderen in het donker de weg naar de buren en hoe betrek je kinderen bij het aanleggen van de wintervoorraad. Sinds de straatverlichting zich heeft ontwikkeld, is het nauwelijks nog nacht. Ons consumptiegedrag is allang niet meer seizoengebonden, omdat de schappen in de winkel het hele jaar gevuld zijn. Wat is er nog over van de betekenis van het weggeven van je kleren aan een bedelaar, terwijl je thuis nog een kast vol warme kleding hebt? We worden overspoeld met beelden van vluchtelingen in erbarmelijke omstandigheden, waardoor het appèl van de ander een ver-van-je-bed verhaal wordt.
II
Feesten doe je niet alleen - Jubeljaar
Iedereen kent het gevoel van teleurstelling als je een feest organiseert en allerlei mensen beginnen vlak voor aanvang af te bellen. Het gevoel overvalt je, dat niemand op je feestje gaat komen. Omgekeerd is het pijnlijk als jij degene bent die niet is uitgenodigd en je verdere vriendenkring wel. Je kunt het vaak rationeel wel verklaren, maar het voelt verschrikkelijk.
Open deur, doorkijk:
een tafel staat gereed
Muziek schalt uitnodigend:
kom pak die lege stoel
Kleurrijke slingers omarmen:
gasten worden één lichaam
Ieder feest vergt zijn eigen voorbereiding, ook je eigen feest van je verjaren. Goede logistieke voorbereiding: wie nodig ik uit, wat is er te eten en drinken, waar is de plek van samenkomst en hoe laat spreken we af, verhoogt juist de kans op, hoe tegenstrijdig het misschien ook lijkt, een spontane sfeer. Feesten markeren de tijd door het jaar en zijn de uiting van wat gemeenschappelijk is. Je moet wat gezamenlijk te vieren hebben om in de feestvreugde te kunnen delen; gedeelde vreugde is dubbele vreugde. Het mooiste feest is het feest wat je leven verandert.
III
Het feest van allemaal - Eucharistie
In feesttradities ligt veel van onze gezamenlijke identiteit verborgen. Vaak zijn feesten ook het podium om je identiteit te etaleren. Het 'normale' kan even losgelaten worden. Een nieuwe ruimte ontstaat wanneer we elkaar daarin bevestigen. Het format van het feest helpt om je als gemeenschap te presenteren. Zonder de setting van een feestelijke parade of muzikaal concert, geen Zuid-Amerikaans Carnaval, Gay-Pride of Kwakoe-Festival.
Hoelang blijf ik slechts toeschouwer
stomverbaasd mijn blik
Hoelang blijf ik slechts toejuicher
schor geschreeuwd mijn stem
Hoelang blijf ik slechts toehoorder…
terwijl mijn voeten al meedansen
Een belangrijk onderdeel van alle feesten en gastvrijheid is de maaltijd. Vaak krijgen bepaalde gerechten hun eigen betekenis. Het overstijgt je eigen smaak en voorkeur. Sommige gerechten moet je leren eten. Als je iemand beter wilt leren kennen, ga dan samen uit eten. Tijdens het eten kun je nauwelijks nog verbergen wie je bent. Het lijkt soms wel dat tijdens het eten je intuïtie om te ontdekken wat voor vlees je in de kuip hebt beter werkt. Dat je durft te proeven van de kookkunst van de ander is het begin van gemeenschappelijkheid. Een feestmaal wordt het pas als er genoeg is voor iedereen die het feest met je meeviert.
Reacties
Dat is mooi, Wim Timmer. Zuinig met woorden zodat het verhaal stevig staat. Compliment!
Hartelijks,
Maria
Als je meisjes ziet springen en gillen als ze iets hebben gewonnen of als ze iets zien waar ze helemaal gek van zijn... zo te kunnen jubelen! Ik vraag me wel eens af hoe ik zou reageren als ik een miljoen zou winnen....waarschijnlijk zou ik alleen een beetje schamper glimlachen. En mijn verjaardag? Die heb ik al zo'n 30 jaar niet gevierd. Nee, jubelen en vieren is bepaald niet een van mijn talenten.
Wat leuk om te lezen Wim,mooi opgebouwd met de
gedichtjes. Jubelen juichen uitbundigheid feesten: voor mij vereist het veiligheid en vertrouwen op de plek en met de mensen doe dat ook zijn. Toch ken ik gelukkig elke dag mijn jubel momenten vooral als ik luister naar mooie muziek of met mijn werk als kunstenaar bezig ben. Verjaardagen vier ik sinds mijn 50e om de tien jaar. Een dan lekker uitpakken. Van alle verplichte feesten probeert ik er zo veel mogelijk te missen.
Eerder deze week schreef ik dat ik van vrijzinnig gereformeerde huize kom.
Er was altijd wel wat te vieren. Wat ik het mooiste feest vond was Pasen.
Met dergelijke feestdagen voelde ik extra dat er twee werelden bestonden.
De ietwat intellectuele, op kunst en cultuur gerichte protestantse binnenwereld van mijn familie en de uitbundigheid van de overwegend katholieke stad Nijmegen. Als gereformeerde voelde ik mij een eenling in de stad, maar laat ik er direct bij zeggen dat ik genoot van dat eenlingschap, ik genoot ervan om vooral nergens bij te horen. Ik ”struinde” katholieke kerken af, om heel stilletjes hun diensten te observeren.
Met hun onbegrijpelijke rituelen en hun onbegrijpelijke taal: ”Het lichaam van Christus”, mmum, wat willen ze met het lichaam van Christus? Zijn het kannibalen? En drinken ze het bloed van Christus? Jak, wie drinkt er nou bloed?
U begrijpt, voor mij was het griezelen! En het zette mijn toch al te grote fantasie aan tot het bedenken van toneelstukjes voor de kinderen uit de buurt. Dat had ook zo iets tegengestelds want, in de buurt was ik de geformeerde en gereformeerden hadden het ’achter de ellebogen’ en volgens mijn oma waren katholieken ”Heidenen”, want zij aanbaden beelden.
Nou ja, welk toneelstukje uit de oude doos op zolder wilt u zien?
Fantasievolle herinneringen waar ik van geniet.
En dan heb ik het nog niet over de zang gehad.
Elke vorm van viering heeft zijn eigen zang!
Herinnering, toekomst en ervaring, daar hadden we het van de week o.a. over.
Ik breng ze momenteel samen in mijn theaterstuk: ’Zondvloed in New York‘, dat ik heb geschreven. Al mijn ervaringen samengebald. Voor wie meer wil weten: www.monicamaat.nl aldaar de rubriek: Poëtisch Theater aanklikken.
En nu, nu ga ik mij verdiepen in de maaltijd die ik vanavond samen met vrienden ga nuttigen, want....zoals Wim Timmer in zijn prachtige verhaal zo leuk schrijft: ”Tijdens het eten kun je nauwelijks nog verbergen wie je bent”. Geweldig, zo had ik het nog niet bekeken!
Reactie toevoegen